Işık ve Ses / Slayt 1    

Isik ve ses/ slayt 2

Işık : Fen Bilgisi

       

-Işığı Anlatan Videomuz -

 

 

Kazanım

SINIF                   :  4

ÖĞRENME ALANI     :  FİZİKSEL OLAYLAR

ÜNİTE                            :  IŞIK VE SES

KAZANIMLAR                   :

-Düzensiz ve şiddeti yüksek seslerin, ses kirliliğine (gürültüye) neden olacağını fark eder.

 -Çevresini gözlemleyerek ses kirliliğinin yoğun olduğu mekânları tespit eder.

- Gözlemlerinden elde ettiği verileri derleyip işleyerek mekânlardaki ses kirliliği yoğunluğunu gösteren bir model oluşturur ve sunar.

 - Ses kirliliğinin insan ve çevre sağlığına olan olumsuz etkilerini açıklar.

-  Yaşadığı çevredeki ses kirliliğini azaltmak için alınabilecek önlemleri araştırır.

 - Ses kirliliğini azaltmaya yardımcı olan belirli kişisel eylemleri ve ürünleri tanımlar.

ETKİNLİK ADI                  : BİR SES KİRLİLİĞİ HARİTASI YAPALIM /

                                                 SES  ÇEVREDE KİRLİLİK OLUŞTURUR MU?

SÜREÇ

Öğrenciler, “Çevrenizdeki hangi sesler hoşunuza gider?”,  “Hangi sesler sizi rahatsız eder?” sorularını tartışır. Öğrencilerden kendilerini rahatsız eden seslerin bir listesini yaparak bu seslerin neden rahatsızlık verdiğini araştırmaları istenir.  Araştırma sonuçları sınıfta tartışılır. Yüksek şiddette ve düzensiz seslerin ses kirliliği veya gürültü adı verilen bir tür çevre kirliliğine neden olduğu, ses kirliliğinin de ışık kirliliğine benzer şekilde zehirleyici bir kirlilik türü olmadığı vurgulanır.

Öğrencilerden,  çevrelerini   gözlemleyerek ses kirliliğinin yoğun olduğu mekânları tespit etmeleri istenir. Öğrenciler, bu mekanlardan örneğin okuldaki  farklı bölümlerindeki (sınıf, koridor, kantin, kütüphane vb.) ses kirliliği yoğunluğunu, farklı zamanlarda gözlemleyerek,  gözlem sonuçlarını hazırladıkları modelde (şema, poster, kroki vb.)  sunarlar.  Modelde ses kirliliği yoğunluğu çeşitli renklerle (gürültülü yerler kırmızı, az gürültülü yerler mavi, sessiz yerler yeşil gibi)  gösterilir.

Ses kirliliğinin çevre ve insan sağlığını olumsuz etkileyeceği vurgulanır. Olumsuz etkilere örnek olarak;  gürültülü ortamlarda çalışan kişilerin dikkatlerinin çabuk dağılmasına, baş dönmesine ve baş ağrısına neden olması, gürültülü yerlerde bulunmanın ve yüksek sesle müzik dinlemenin kulak zarını zedeleyerek, geçici işitme bozukluğuna neden olabileceği verilebilir. Ses kirliğinin insanların ve toplumun çevreyi nasıl etkilediğini bir örnek olduğu, çevreyi ve yabanî hayatı korumada hem bireylerin hem de toplumun sorumlu olduğunu açıklanır.

            Öğrenciler, ses kirliliğinin çevre ve insan sağlığına olan olumsuz etkileri ve kirliliği azaltmak için alınması gereken önlemleri (belirli kişisel eylemleri ve ürünleri) farklı kaynaklardan araştırır. Araştırma sonuçları sınıfta tartışarak, tartışmanın sonunda öğrenciler, günlük yaşamlarında ses kirliliğini azaltmaya yönelik davranış ve yöntemler önermeleri istenir. Sağlıklı çevreyi oluşturabilmede  küçük büyük herkesin sorumlu olduğu vurgulanır. Ses kirliğini azaltıcı eylem ve ürünlerin, insanların karşılaştıkları sorunları çözmek veya yaşam kalitesini  artırmak için geliştirdikleri düşünce, araçlar ve tekniklere örnek olduğu ifade edilir. Toplu taşım araçları, kütüphane, okul, sinema ve hastane gibi toplumun paylaşım yaptığı yerlerde yüksek sesle konuşmamanın önemi vurgulanır.

Öğrencilerin, sınıf içindeki ses kirliliğini azaltmaya yönelik davranışları öğretmen tarafından izlenerek, bu davranışlar değerlendirmeye katılabilir.

DEĞERLENDİRME

Aşağıda “ses” konusuyla ilgili bir paragraf verilmiştir. Bu paragrafta yer alan cümlelerdeki boşluklara aşağıda verilen kelimeleri yazarak cümleleri doğru ve anlamlı bir biçimde tamamlayınız.

“titreşim, düşük, gürültü, ses, doğal, yüksek”

Çevremizde farklı ses kaynakları tarafından oluşturulmuş bir çok …….. duyarız. Bu seslerin bazıları …….. ses kaynakları tarafından bazıları ise yapay ses kaynakları tarafından oluşturulur. Kuş sesi ya da ağaç yapraklarının hışırtısı şiddeti …….. olan seslerdir. Arabaların sesleri, sokakta oynayan çocukların sesleri ise şiddeti …….. olan seslerdir. İşitme kaybını engellemek için şiddeti yüksek olan seslerden korunmamız gerekir. Seslerin tamamı …….. sonucunda oluşur. Ses üretmenin birçok yolu vardır. Farklı materyalleri kullanarak farklı sesler üretebiliriz. Ancak düzensiz ve şiddeti yüksek sesler …….. kirliliğine neden olur. Gürültü kirliliğinin insan ve çevre sağlığına olumsuz etkilerini vardır.

Işık ve Ses (test ve bulmaca)

1. "Işığın yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde kullanılması .................dir." tümcesini hangi seçenekteki sözcük tamamlar?
A) Işık kirliliği
B) Ses kirliliği
C) Su kirliliği
D) Hava kirliliği

2. Evlerimizde kullandığımız ampuller hangi özelliklere sahip olmalıdır?
A) Tasarruflu olmalı ve kolay bulunabilmeli.
B) Parlak ışık yaymalı ve kolay bulunabilmeli.
C) Sönük ışık yaymalı ve kolay bulunabilmeli.
D) Sönük ışık yaymalı ve tasarruflu olmalı.

3. Aydınlatılmış cisim ışık kaynağı olmayıp ışık kaynağından aldığı ışığı yansıtır. Aşağıdakilerden hangisi aydınlatılmış cisimdir?
A)Güneş
B) Ampul
C) Ay
D) Flüoresan

4. Selim : “Ay, sadece geceleri Dünya etrafında dolanır.
” Mert: “Geceleri, Ay’ın ışık kaynağı olduğunu anlarız.”
Yaren: “Pencereden baktığımda, Ay’ı ben her gece görebilirim
Eren : “Ay aslında bir ışık kaynağı değildir, Güneş’ten aldığı ışığı yansıtır.”
Aynı gruptaki dört arkadaşın Ay ile ilgili ifadelerinden hangisi
doğru bilgi içerir?
A) Selim
B) Mert
C) Yaren
D) Eren

5. • Gece maçları için stadyumlar aydınlatılır.
• Şoförler önlerini görebilmek için geceleri arabanın farlarını yakar.
Yukarıdaki ifadeler, aşağıdaki bilgilerden hangisinin doğruluğunu kanıtlar?
A) Doğal ışık kaynakları sürekli ışık yayabilir.
B) Cisimleri görebilmek için ışık gerekir.
C) Fazla ışık insanlar için rahatsız edicidir.
D) Kuvvetli ışık yayan varlıklara çıplak gözle bakmak tehlikelidir.

6. Aşağıdakilerden hangisi sıcak ışık kaynağı değildir?
A) Flüoresan
B) Güneş
C) Mum
D) Ampul

7. I. Ampul bir ışık kaynağıdır.
II. Işık bir enerji türüdür.
III. Uygun aydınlatma, ışık kirliliğini önler.
Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
C) II ve III
D) I, II ve III

8. * Gök gürültüsü
* Ağlayan bebek
* Çatmakta olan radyonun hoparlörü
* Ötmekte olan bir kuş
* Üstüne kaşıkla vurulan teneke kutu
* Şelaleden akan su Yukarıda bazı ses kaynakları verilmiştir.
Bu kaynaklardan kaç tanesi doğal ses kaynağıdır?
A) 5
B) 4
C) 3
D) 2

9. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerine göre daha eski bir aydınlatma aracıdır?
A) ampul
B) flüoresan
C) meşale
D) gaz lambası

10. Gündüz evde iş yaparken en ekonomik ışık kaynağı hangisidir?
A) El feneri
B) Mum
C) Güneş
D) Tasarruf ampulü

11. Aşağıdakilerden hangisi ışık kaynağı değildir?
A) Güneş
B) yıldızlar
C) şimşek
D) Ay

12. Aşağıdakilerden hangisi yapay ışık kaynağıdır?
A) Ateş böceği
B) yıldırım
C) el feneri
D) odun ateşi

13. Çevremizdeki cisimlerin görebilmesi için aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi gerekir?
A) Cisim çevresine ısı yaymalı
B) Cisim çevresinden ısı almalı
C) Cisimler ışık yaymalı yada ışığı yansıtmalı
D) Cisimler ısı yaymalı yada ısıyı yansıtmalı

14. Bazı cisimler ışık kaynağı olmadığı halde ışıklı ortamlarda ışık kaynağı gibi görünür. Aşağıdakilerden hangisi bu cisimler
arasında yer almaz?
A) ayna
B) alüminyum folyo
C) ay
D) çelik kaşık

15. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Bulunduğumuz ortamları gereğinden fazla aydınlatmamalıyız.
B) Işığın doğrudan gözümüze gelmemesini sağlamalıyız
C) Okuduğumuz kitapla göz arasında 30 – 35 cm mesafe bırakmalıyız.
D) Bilgisayar veya televizyonu daha iyi görebilmemiz için
yakından bakmalıyız.

16. Ses hangi ortamda yayılmaz?
A) havada
B) suda
C) katıda
D) boşlukta

17. Aşağıdakilerden hangisi doğal ses kaynaklarından biridir?
A) radyo sesi
B) megafon sesi
C) kuzu sesi
D) flüt sesi

18. I. Enerji çeşididir.
II. Titreşimle oluşur.
III. Her yerden aynı derecede duyulur.
Yukarıdakilerden hangileri ses için doğrudur?
A) I – II
B) I – II – III
C) I – III
D) II – III

19. Kapalı bir havada aynı anda gerçekleşmelerine rağmen
önce şimşeği görür, arkasından gök gürültüsünü duyarız.
Bu olayın nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ses ışıktan daha hızlı yayılır.
B) Ses ve ışık aynı hızda yayılır.
C) Işık sesten daha hızlı yayılır.
D) Ses dalgalar halinde yayılır.

20. Aşağıdakilerden hangisi sesin katı bir cisme çarpıp dönmesine
verilen addır?
A) Yansıma
B) Kırılma
C) Yankı
D) Yalıtım 






                               




                                                                       

                                        BULMACANIN SORULARI

1-Işık yayarak çevresini aydınlatan varlıklara verilen ad.

2-En büyük ışık ışık kaynağı.

3-Bundan 20.000 yıl önce insanların reçine ve odun parçalarını kullanarak yaptıkları ışık kaynağı.

4-Güneş, yıldızlar, ateş böcekleri ne tür ışık kaynaklarıdır?

5-Işığın gereğinden fazla ve yanlış kullanılmasına ne ad verilir?

6-Trafik levhaları, aynalar, alüminyum folyo ve kaşık gibi ışığı yansıtan cisimlere verilen ad.

7-İnsan sesi, değişik canlıların çıkardığı sesler, şelaleden akan suyun, yağan yağmurun, esen rüzgârın sesi ne tür seslerdir?

8-“Havasız ortamda ses…………………..” ifadesini tamamlayan sözcük.

9-Titreşen her cisim ne üretir ?

10-Sesin düşük veya yüksek olmasına ne denir ?

11-“Ses bir yere yönelirse işitilmesi ……………………….”yandaki ifadedeki noktalı yeri tamamlayan sözcük.

12-“Sıcak havada ses,soğuk havadakinden daha …………………yayılır.”yandaki ifadedeki noktalı yere gelecek sözcük.

13-Işık kaynağı olmayan ortam.


kaynakça:
http://www.onlinetestcoz.biz/2011/12/4-sinif-isik-ve-ses-test-1.html

Işık Kaynağı Etkinliği

                                                         

                                                        

*Resimdeki yapay ışık kaynaklarını bulunuz.










                                              

*Bir tane daha var acaba hangisi ?