Kazanım

SINIF                   :  4

ÖĞRENME ALANI     :  FİZİKSEL OLAYLAR

ÜNİTE                            :  IŞIK VE SES

KAZANIMLAR                   :

-Düzensiz ve şiddeti yüksek seslerin, ses kirliliğine (gürültüye) neden olacağını fark eder.

 -Çevresini gözlemleyerek ses kirliliğinin yoğun olduğu mekânları tespit eder.

- Gözlemlerinden elde ettiği verileri derleyip işleyerek mekânlardaki ses kirliliği yoğunluğunu gösteren bir model oluşturur ve sunar.

 - Ses kirliliğinin insan ve çevre sağlığına olan olumsuz etkilerini açıklar.

-  Yaşadığı çevredeki ses kirliliğini azaltmak için alınabilecek önlemleri araştırır.

 - Ses kirliliğini azaltmaya yardımcı olan belirli kişisel eylemleri ve ürünleri tanımlar.

ETKİNLİK ADI                  : BİR SES KİRLİLİĞİ HARİTASI YAPALIM /

                                                 SES  ÇEVREDE KİRLİLİK OLUŞTURUR MU?

SÜREÇ

Öğrenciler, “Çevrenizdeki hangi sesler hoşunuza gider?”,  “Hangi sesler sizi rahatsız eder?” sorularını tartışır. Öğrencilerden kendilerini rahatsız eden seslerin bir listesini yaparak bu seslerin neden rahatsızlık verdiğini araştırmaları istenir.  Araştırma sonuçları sınıfta tartışılır. Yüksek şiddette ve düzensiz seslerin ses kirliliği veya gürültü adı verilen bir tür çevre kirliliğine neden olduğu, ses kirliliğinin de ışık kirliliğine benzer şekilde zehirleyici bir kirlilik türü olmadığı vurgulanır.

Öğrencilerden,  çevrelerini   gözlemleyerek ses kirliliğinin yoğun olduğu mekânları tespit etmeleri istenir. Öğrenciler, bu mekanlardan örneğin okuldaki  farklı bölümlerindeki (sınıf, koridor, kantin, kütüphane vb.) ses kirliliği yoğunluğunu, farklı zamanlarda gözlemleyerek,  gözlem sonuçlarını hazırladıkları modelde (şema, poster, kroki vb.)  sunarlar.  Modelde ses kirliliği yoğunluğu çeşitli renklerle (gürültülü yerler kırmızı, az gürültülü yerler mavi, sessiz yerler yeşil gibi)  gösterilir.

Ses kirliliğinin çevre ve insan sağlığını olumsuz etkileyeceği vurgulanır. Olumsuz etkilere örnek olarak;  gürültülü ortamlarda çalışan kişilerin dikkatlerinin çabuk dağılmasına, baş dönmesine ve baş ağrısına neden olması, gürültülü yerlerde bulunmanın ve yüksek sesle müzik dinlemenin kulak zarını zedeleyerek, geçici işitme bozukluğuna neden olabileceği verilebilir. Ses kirliğinin insanların ve toplumun çevreyi nasıl etkilediğini bir örnek olduğu, çevreyi ve yabanî hayatı korumada hem bireylerin hem de toplumun sorumlu olduğunu açıklanır.

            Öğrenciler, ses kirliliğinin çevre ve insan sağlığına olan olumsuz etkileri ve kirliliği azaltmak için alınması gereken önlemleri (belirli kişisel eylemleri ve ürünleri) farklı kaynaklardan araştırır. Araştırma sonuçları sınıfta tartışarak, tartışmanın sonunda öğrenciler, günlük yaşamlarında ses kirliliğini azaltmaya yönelik davranış ve yöntemler önermeleri istenir. Sağlıklı çevreyi oluşturabilmede  küçük büyük herkesin sorumlu olduğu vurgulanır. Ses kirliğini azaltıcı eylem ve ürünlerin, insanların karşılaştıkları sorunları çözmek veya yaşam kalitesini  artırmak için geliştirdikleri düşünce, araçlar ve tekniklere örnek olduğu ifade edilir. Toplu taşım araçları, kütüphane, okul, sinema ve hastane gibi toplumun paylaşım yaptığı yerlerde yüksek sesle konuşmamanın önemi vurgulanır.

Öğrencilerin, sınıf içindeki ses kirliliğini azaltmaya yönelik davranışları öğretmen tarafından izlenerek, bu davranışlar değerlendirmeye katılabilir.

DEĞERLENDİRME

Aşağıda “ses” konusuyla ilgili bir paragraf verilmiştir. Bu paragrafta yer alan cümlelerdeki boşluklara aşağıda verilen kelimeleri yazarak cümleleri doğru ve anlamlı bir biçimde tamamlayınız.

“titreşim, düşük, gürültü, ses, doğal, yüksek”

Çevremizde farklı ses kaynakları tarafından oluşturulmuş bir çok …….. duyarız. Bu seslerin bazıları …….. ses kaynakları tarafından bazıları ise yapay ses kaynakları tarafından oluşturulur. Kuş sesi ya da ağaç yapraklarının hışırtısı şiddeti …….. olan seslerdir. Arabaların sesleri, sokakta oynayan çocukların sesleri ise şiddeti …….. olan seslerdir. İşitme kaybını engellemek için şiddeti yüksek olan seslerden korunmamız gerekir. Seslerin tamamı …….. sonucunda oluşur. Ses üretmenin birçok yolu vardır. Farklı materyalleri kullanarak farklı sesler üretebiliriz. Ancak düzensiz ve şiddeti yüksek sesler …….. kirliliğine neden olur. Gürültü kirliliğinin insan ve çevre sağlığına olumsuz etkilerini vardır.